Kilka słów o samotności…

1. Samotność ma przynajmniej dwa wymiary, które mogą, choć nie muszą współwystępować;

wymiar realny i wymiar emocjonalny, który możemy nazwać poczuciem osamotnienia.

2. Realna samotność dotyka nas wówczas, kiedy faktycznie jest wokół nas zbyt mało ludzi, by zaspokoić różne nasze potrzeby społeczne.

Emocjonalne poczucie osamotnienia może dokuczać nam nawet wówczas, kiedy jesteśmy otoczeni ludźmi, lecz czujemy się od nich w pewien sposób odizolowani psychicznie, oddaleni, pozbawieni więzi i wsparcia, czasami – niepotrzebni.

3. Każdy człowiek może inaczej doświadczać swojej samotności, inny jest też dla każdego z nas poziom jej dokuczliwości. Bywa jednak bardzo dokuczliwa. Długofalowo może obniżać jakość życia i źle wpływać na naszą odporność psychofizyczną.

Przyczyny samotności:

Rozpoznanie przyczyn swojej samotności bywa pomocne w procesie poszukiwania sposobów poradzenia sobie z nią;

1. Niektórzy doświadczają osamotnienia w związku z pewnymi wydarzeniami życiowymi, takimi jak:

śmierć bliskiej osoby, rozpad związku, przejście na emeryturę, zmiana pracy, przeprowadzka do innego miasta czy – kraju.

2. Dla innych samotność staje się kłopotliwa w specyficznym czasie w ciągu roku, np. w Święta, w wakacje, w urodziny.

3. Jeszcze inni narażeni są na samotność w związku ze swoją sytuacją życiową; chorobą, oddaleniem od rodziny, przynależnością do grup mniejszościowych, byciem samotnym rodzicem, opieką nad osobą starszą lub chorą, ubóstwem.

4. Istnieje też grupa osób, które zmagają się z długofalowym głębokim poczuciem osamotnienia niezależnym od realnej sytuacji społecznej. Często są to osoby, którym trudno jest uwierzyć, że mogą być dla kogoś ważne, wartościowe, lubiane, kochane lub że mogą dostać troskę od innych.

Jak radzić sobie z dokuczliwą samotnością?

Nie istnieją uniwersalne sposoby radzenia sobie z samotnością i poczuciem osamotnienia.

Warto podzielić proces ich przełamywania na bardzo małe kroki, pamiętać, że to jest właśnie proces (który trwa w czasie) i potraktować te małe kroki jako „mini-eksperymenty”.

Po każdym eksperymencie dobrze jest przyglądać się swoim uczuciom i sprawdzać, na ile osamotnienie się zmniejszyło i jaki jest ogólny bilans naszych odczuć – czy jesteśmy bardziej zmęczeni, zniechęceni, czy – spełnieni, zadowoleni?

1. Pierwszym kroczkiem może być, na przykład wychodzenie do miejsc takich jak park, trasa spacerowa, kawiarnia, gdzie możemy pobyć wśród ludzi bez presji rozmawiania. Miłe może być dołączenie do sąsiedzkich grup działających online i „w realu”.
2. Drugim – podjęcie wspólnej aktywności z innymi (jak spacery z psami, gry sportowe, nauka nowej umiejętności w grupie lub dołączenie do grupy zainteresowań). Początkowo można również podejmować takie próby jako obserwator lub online.Grupowe zajęcia mają dodatkowo tę zaletę, że możemy poszukać w grupie osób, które odpowiadają nam pod względem temperamentu i sposobu bycia.
3. Bardzo budującym sposobem wychodzenia w stronę ludzi może być udział w wolontariatach i pomoc innym (dobrym przykładem jest pomoc seniorom w robieniu zakupów, organizacja zbiórki dla schroniska, etc). Poczucie bycia potrzebnym może bardzo korzystnie wpywać na zmniejszanie poczucia osamotnienia.
4. To, co może zbliżyć nas do innych, to także proszenie o pomoc. Należy nam się pomoc. Mało tego, niektórzy chcą nam pomóc i czuć się dla nas ważni, potrzebni.
5. Trudnym, choć być może – najważniejszym krokiem jest mówienie innym ludziom o swoich wewnętrznych przeżyciach; osamotnieniu, bezradności, smutku, lęku i innych uczuciach i potrzebach. Rozmowa o swoich wewnętrznych doświadczeniach, to jedna z najbardziej zbliżających, budujących więź aktywności, jakie wypracowała ludzkość.

Jeśli trudno nam zaufać i otworzyć się w ten sposób przed ludźmi, których spotykamy na codzień, można zacząć od telefonu na anonimową infolinię lub chat wsparcia psychicznego (https://forumprzeciwdepresji.pl/wazne-telefony-antydepresyjne), dołączyć do grupy wsparcia (bardzo dużo takich grup samopomocowych działa teraz online) lub udać się po pomoc do profesjonalisty – na konsultację psychologiczną, podczas której dostaniemy zrozumienie, wsparcie emocjonalne i dalsze wskazania.

W przypadku osób cierpiących z powodu głębokiego długofalowego poczucia osamotnienia pomocna może okazać się psychoterapia.

Autor: Paulina Michalik, na podstawie https://www.nhs.uk/

OTO INFORMACJE I ZALECENIA ŚWIATOWEJ ORGANIZACJI ZDROWIA ORAZ NHS, JAK RADZIĆ SOBIE ZE STRESEM W OBECNEJ SYTUACJI:

1. To całkiem normalne, jeśli w czasie zagrożenia epidemią i czasu izolacji społecznej czujesz smutek, stres, zagubienie, niepokój i/lub złość. Rozmawianie o tych uczuciach z życzliwymi ludźmi, którym ufasz, może być pomocne.
2. Pozostając w domu zadbaj o zdrowy styl życia; utrzymuj zdrową dietę, stały rytm snu, czuwania, pracy i relaksu, nie zaniedbuj kontaktów z bliskimi – rozmawiaj z nimi za pomocą Internetu lub telefonu.
3. Pozostań aktywnym/aktywną:
   • czytaj, gotuj, ucz się, rozwiązuj krzyżówki, oddawaj się kreatywnym aktywnościom (szyj, rysuj, maluj, etc.). W miarę możliwości rób rzeczy, które przynoszą Ci przyjemność i satysfakcję,
   • jeśli to możliwe, zrób rzeczy, na które zwykle nie masz czasu (porządki, naprawy, zabiegi higieniczne, nauka języka, uprawa roślin w ogródku/na balkonie),
   • pomagaj innym; sąsiadom, pracownikom służby zdrowia, etc.,
   • regularnie ćwicz i spróbuj przebywać na świeżym powietrzu, nawet balkon „się liczy”,
4. Przypomnij sobie, jakie umiejętności pomogły Ci w innych życiowych zawirowaniach i korzystaj z nich także teraz, by radzić sobie z trudnymi emocjami.
5. Zrób plan, z kim możesz skontaktować się, jeśli poczujesz się gorzej i gdzie możesz się udać po specjalistyczną pomoc w utrzymaniu zdrowia fizycznego i psychicznego.
6. W miarę możliwości skupiaj się na chwili obecnej.
7. Korzystanie z alkoholu, papierosów lub narkotyków, by radzić sobie z emocjami jest w dłuższym okresie niepomocne i szkodliwe dla zdrowia fizycznego oraz psychicznego.
8. Korzystaj wyłącznie z wiarygodnych źródeł informacji, takich jak Światowa Organizacja Zdrowia. Ogranicz czas kontaktu z mediami, które często podają informacje zniekształcone lub wybiórcze, a także prezentują je w stresujący i przygnębiający sposób.
9. Zrób plan finansowy na najbliższe miesiące. Dowiedz się, jaka pomoc ze strony rządu i instytucji przysługuje Ci w tym okresie (program Tarcza Antykryzysowa).

JAK POMÓC DZIECIOM RADZIĆ SOBIE ZE STRESEM:

1. Dzieci mogą reagować na stres w różny sposób, np.: wzmożonym lgnięciem do opiekunów, wycofaniem, pobudzeniem, płaczliwością czy złością. Odpowiedz na ich reakcję w sposób wspierający i łagodny. Wysłuchaj tego, co chcą Ci powiedzieć, zapewnij im dodatkowy czas, uwagę i czułość.
2. Pomóż dzieciom znaleźć pozytywne sposoby wyrażania uczuć, takich jak strach i smutek. Każde dziecko ma swój sposób wyrażania emocji. Czasami angażowanie się w działalność twórczą, na przykład granie i rysowanie, może ułatwić ten proces. Dzieci czują ulgę, jeśli potrafią wyrazić i przekazać swoje uczucia w bezpiecznym i wspierającym środowisku.
3. Stwarzaj dzieciom okazje do zabawy i spokojnego odpoczynku.
4. Utrzymuj znane rutyny w codziennym życiu lub twórz nowe, szczególnie jeśli dzieci muszą pozostać w domu. Zapewnij dzieciom zajęcia odpowiednie dla ich wieku, w tym zajęcia edukacyjne. W miarę możliwości zachęcaj dzieci do dalszej zabawy i spotkań towarzyskich online z innymi.
5. Postaraj się zadbać o to, by nie oddzielać dzieci od dotychczasowych opiekunów. Jeśli to niemożliwe, zadbaj o kontakt telefoniczny lub internetowy.
6. Zapewnij informacje dotyczące zmienionej sytuacji życiowej słowami dobranymi do wieku dziecka i uspokajającymi, o pozytywnym wydźwięku (np. „poszedł do lekarza, by doktor pomógł mu poczuć się lepiej”).